Dit gedicht van Robert Graves vind ik een wondermooie weergave van het duale in elk van ons:

He is quick, thinking in clear images;
I am slow, thinking in broken images.

He becomes dull, trusting to his clear images;
I become sharp, mistrusting my broken images,

Trusting his images, he assumes their relevance;
Mistrusting my images, I question their relevance.

Assuming their relevance, he assumes the fact,
Questioning their relevance, I question the fact.

When the fact fails him, he questions his senses;
When the fact fails me, I approve my senses.

He continues quick and dull in his clear images;
I continue slow and sharp in my broken images.

He in a new confusion of his understanding;
I in a new understanding of my confusion.

inspiratie archief  >

Claudio (1951-2005) was een pur sang academicus, maar met voldoende relativeringsvermogen om de maatschappelijke en bedrijfsrelevantie niet uit het oog te verliezen. Hij was een dwarsligger in de goede betekenis van het woord: polemiserend, uitdagend, grensverleggend en buiten de geijkte paden tredend. Zijn bekendste (moeilijk toegankelijke) boek, "Teams, Markets and Systems" (1993), bestudeert informatiesystemen vanuit het perspectief van de "transaction cost theory" en is één van de fundamentele boeken van het vakgebied. Zijn recentere boeken, "From control to drift: the dynamics of corporate information infrastructures" (2000) en "The labyrinths of information"(2002) bieden verfrissende perspectieven op bestaande informatiesystemen-thema's.

Claudio was ook een intrigerend en confronterend docent: je hield ervan of je verfoeide het, maar boeiend was het altijd! Claudio is, meer dan wat ook, een te vroeg gestorven vriend en leeftijdsgenoot, met wie het goed samenzijn was. Na zijn overlijden bundelde ik samen met Ard Huizing herinneringen aan Claudio in: "What do Claudio Ciborra and Sandro Botticelli have in common? On the renaissance of la Primavera"

Herdenkingswebsite: In Memory of Claudio Ciborra

inspiratie archief  >

“Alles wirkliche Leben ist Begegnung”. Toen ik deze uitspraak van Martin Buber voor het eerst las – ontmoette, moet ik zeggen -, wist ik het gelijk: dit is een gezegde dat mijn ‘being in the world’ samenvat en er richting aan geeft. Het heeft mij ook nooit meer losgelaten. Pas in de intense, betekenisrijke Ik-Jij ontmoeting met anderen, maar evenzeer met teksten, beelden, kunst of wat ook, leef ik echt. Om het met een boutade te zeggen: ik ben geworden wie ik echt heb mogen ontmoeten.

Ik en Jij is een mystieke, poëtische tekst over de verhouding tussen mens en wereld, een bezinning op de waarde van de omgang tussen mensen, een tijdeloos manifest in een tijdperk van toenemende informatie en afnemende communicatie.

Martin Buber, Ik en Jij. Oorspronkelijke titel: Ich und Du (1923).

inspiratie archief  >

In de vertraagde tijd onttrekt de mens zich aan de dwang van de door de maatschappij opgelegde externe tijd om zichzelf te veranderen en ontwikkelen. Een fascinerend verhaal in de vorm van de zeven dageraden van het scheppingsverhaal en tegelijk een oproep tot ontplooiing van ons zelfsturend vermogen, van echte kennis en van emotionele rijkdom. Schitterend geschreven, vol wijsheid en humor!



Arnold Cornelis, De Vertraagde Tijd - Revanche van de Geest als Filosofie van de Toekomst, 1999.

inspiratie archief  >

Een gedicht dat mij meer en meer aanspreekt, omdat ik mij wel jong voel maar het al bij al niet meer echt ben, maar vooral door het confronterende slot...

Ouder geworden en
dieper verstrikt geraakt

in de verfijningen
van het bestaan, vonden

wij nooit het grotere
gemak waarnaar wij streefden

alleen een groeien
van de moeilijkheden;

de aarde zelf bleef mooi,
een regenwolk die jaagde

langs de lucht, een bries
die vochtig langs de wangen

strijkt, ze kust, konden
een dag al waardevol

maken. De rest was niets.
Wij zouden zo gelukkig

kunnen zijn als wij
onszelf niet waren.

Elly de Waard, Eenzang twee

inspiratie archief  >

De combinatie van de schoonheid van de Franse taal en een intense, bijna verpletterende boodschap: het begin van Marguerite Dumas' roman L'Amant... Om luidop te reciteren, zo mooi...

Un jour, j’étais âgée déjà, dans le hall d’un lieu public, un homme est venu vers moi. Il s’est fait connaître et il m’a dit : « Je vous connais depuis toujours. Tout le monde dit que vous étiez belle lorsque vous étiez jeune, je suis venu pour vous dire que pour moi je vous trouve plus belle maintenant que lorsque vous étiez jeune, j’aimais moins votre visage de jeune femme que celui que vous avez maintenant, dévasté.

Je pense souvent à cette image que je suis seule à voir encore et dont je n’ai jamais parlé. Elle est toujours là dans le même silence, émerveillante. C’est entre toutes celle qui me plaît de moi-même, celle où je me reconnais, où je m’enchante.

Très vite dans ma vie il a été trop tard. À dix-huit ans il était déjà trop tard. Entre dix-huit et vingt-cinq ans mon visage est parti dans une direction imprévue. À dix-huit ans j’ai vieilli. Je ne sais pas si c’est tout le monde, je n’ai jamais demandé. Il me semble qu’on m’a parlé de cette poussée du temps qui vous frappe quelquefois alors qu’on traverse les âges les plus jeunes, les plus célébrés de la vie. Ce vieillissement a été brutal. Je l’ai vu gagner un à un mes traits, changer le rapport qu’il y avait entre eux, faire les yeux plus grands, le regard plus triste, la bouche plus définitive, marquer le front de cassures profondes. Au contraire d’en être effrayée j’ai vu s’opérer ce vieillissement de mon visage avec l’intérêt que j’aurais pris par exemple au déroulement d’une lecture. Je savais aussi que je ne me trompais pas, qu’un jour il se ralentirait et qu’il prendrait son cours normal. Les gens qui m’avaient connue à dix-sept ans lors de mon voyage en France ont été impressionnés quand ils m’ont revue, deux ans après, à dix-neuf ans. Ce visage-là, nouveau, je l’ai gardé. Il a été mon visage. Il a vieilli encore bien sûr, mais relativement moins qu’il n’aurait dû. J’ai un visage lacéré de rides sèches et profondes, à la peau cassée. Il ne s’est pas affaissé comme certains visages à traits fins, il a gardé les mêmes contours mais sa matière est détruite. J’ai un visage détruit.

inspiratie archief  >

Filosofische analyse van onze cultuur die mij aan het denken zette. De machine staat model voor onze omgang met mens en natuur en voor ons organiseren van de samenleving. Dit leidt tot een vorm van denken waarin zekerheid, beheersbaarheid, manipuleerbaarheid en maakbaarheid voorop staan: een denken dat meent zich altijd en overal van een methode te kunnen bedienen en dat uitgaat van een vooraf gegeven model, dat al gauw een na te streven en te realiseren model wordt.

In de ICT-wereld overheerst dit denken heel nadrukkelijk: er is een probleem en dat probleem is oplosbaar, wat meer is: de oplossing is een informatiesysteem. Onder meer Claudio Ciborra heeft hier, terecht, forse kritiek op geleverd. Inmiddels zijn we van dit mechanistisch wereldbeeld afgestapt, zou je denken, maar de praktijk leert anders. Veel hedendaagse managers lijden aan hetzelfde syndroom: sturen aan de hand van een dashboard, zonder enig contact met de werkelijkheid. Luc Hoebeke noemt deze managers prachtige voorbeelden van abstracte kunstenaars.


Marc Van den Bossche : Kritiek van de technische rede. Een onderzoek naar de invloed van de techniek op ons denken. Uitgeverij Jan van Arkel, 1995.

inspiratie archief  >

Friso Kramer (1922-2019) was niet alleen een befaamd, tot op hoge leeftijd actief industrieel vormgever en bovenal een goede vriend, maar door hem leerde ik naar informatiemanagement als een breed vormgevingsvakgebied kijken. Door ons niet op te sluiten in de wereld van informatiesystemen maar naar design en architectuur in het algemeen te kijken, kunnen we weer aansluiting krijgen met waar het in de (informatie)wereld uiteindelijk om te doen is.

Enkele toepasselijke uitspraken van Friso: "De moeilijkste opdrachtgever is de beste, als hij maar bekwaam en bevlogen is", "Wat een ontwerper het meest bedreigt is vormlust" en vooral "Wat je ook ontwerpt, het mag nooit hinderen".

inspiratie archief  >

De kracht van het woord komt het sterkst tot uiting in poëzie... woorden die je kunt lezen en voorlezen, in stilte of luidop. Woorden die resoneren, ontroeren of doen glimlachen, confronteren, je niet loslaten... Remco Campert heeft het prachtig verwoord:

Poëzie is een daad
van bevestiging. Ik bevestig
dat ik leef, dat ik niet alleen leef.

Poëzie is een toekomst, denken
aan volgende week, aan een ander land,
aan jou als je oud bent.

Poëzie is mijn adem, beweegt
mijn voeten, aarzelend soms,
over de aarde die daarom vraagt.

Voltaire had pokken, maar
genas zichzelf door o.a. te drinken
120 liter limonade: dat is poëzie.

Of neem de branding. Stukgeslagen
op de rotsen is zij niet werkelijk verslagen,
maar herneemt zich en is daarin poëzie.

Elk woord dat wordt geschreven
is een aanslag op de ouderdom.
Ten slotte wint de dood, jazeker,

maar de dood is slechts de stilte in de zaal
nadat het laatste woord geklonken heeft.
De dood is een ontroering.

Remco Campert, Het huis waarin ik woonde

inspiratie archief  >

Het werk van ontwerper en kunstenaar Daan Roosegaarde intrigeert door de verwevenheid van technologie en ontroering, schoonheid en nut. Het zet aan tot het in vraag stellen van het vanzelfsprekende. Uit een interview:
"I always had that desire to create things that make people aware of their body and relationship with themselves. I miss that a lot, that poetic notion of life. There is a growing sentiment of fear with regard to technology dominating us, however, I am more scared about the little robot in ourselves that we cultivate. So if I can create environments which trigger a different side to people and offer a different perspective which they are not normally accustomed to, that’s good. So my work is more about stimulating imagination and developing innovation. It is more about exploring new worlds, rather than facilitating things, that’s why we called it ‘techno poetry’."

inspiratie archief  >

Filmregisseur, opera-maker, filmtheoreticus, schrijver, schilder, samensteller van tentoonstellingen, etc.: Peter Greenaway is bovenal de schepper van zijn eigen, barokke en soms bizarre wereldbeeld, doordrenkt van referenties aan "petites histoires" uit de geschiedenis. Zijn veelzijdigheid werkt aanstekelijk, zijn verbeelding herinnert aan Vlaamse schilders als Breugel en Bosch, zijn gebruik van herhalende structuren intrigeert en zijn provocerende verbeelding confronteert de toeschouwer met de verborgen kanten van zichzelf. "Creation, to me, is to try to orchestrate the universe to understand what surrounds us. Even if, to accomplish that, we use all sorts of stratagems which in the end prove completely incapable of staving off chaos."

Websites: Peter Greenaway en The Cinematic Endeavours of Peter Greenaway
.

inspiratie archief  >

Ik ken de LEAP Science and Maths School in Langa nabij Kaapstad en haar inspirerende en enthousiasmerende directeur John Gilmour een aantal jaren. Van de projecten die we samen uitvoeren leer ik zo mogelijk meer dan zij. Een prachtige ontkenning van het beeld van townships als alleen maar beheerst door geweld en ontreddering, een baken van hoop en vitaliteit. Misschien wel de kern van mijn liefde voor dit prachtige land...


“The young people who emerge from this institution are bound to become leaders in whatever field they work in. The educational experience of LEAP embodies the principle that promoting equity and excellence go together. The attention to access, personal development and academic excellence is a model that should be replicated everywhere.”

inspiratie archief  >

De rauwe choreografie van Olivier Dubois intrigeert. Met Tragédie ontwerpt hij een mensbeeld via opeenvolgende sequenties Parade en Episodes toewerkend naar het bacchanale Catharsis. Op de bedwelmende muziek van François Caffenne komen 18 naakte dansers op je af, hun naaktheid werkt tegelijk abstraherend en diepmenselijk. Tragédie is intrigerend beeldtheater, verstorend in zijn directheid maar in elke fase ten diepste ontroerend. Het stuk "bevat dan ook alle kenmerken die theater volgens Aristoteles de moeite waard maken: pathos, phobos, eleos, catharsis." Ik mocht deze ervaring van op de eerste rij meemaken... een voorstelling die nazindert.

inspiratie archief  >

Rustpunten van de geest zijn de toegangspoorten tot echte menselijke waarden als Waarheid, Rechtvaardigheid en Schoonheid; je bereikt ze door het opheffen van emotionele paradoxen, conflicten tussen ons zelfbeeld en het algemeen geldende wereldbeeld. Belangrijke rustpunten van de geest zijn het gevoel en de cultuur. Het laatste boek van Arnold Cornelis, afgerond één week voor zijn dood, een rustpunt van de geest voor eenieder die het leest!



Arnold Cornelis, Rustpunten van de Geest - Filosofie van Gezondheid, Waarden en Zingeving, 1999

inspiratie archief  >

Natuurlijk heeft Bruno Latour een uitgebreid, bewonderenswaardig en inspirerend oeuvre samengeschreven op het raakvlak van filosofie, antropologie en sociologie, maar ik bewonder hem evenzeer voor zijn niet-aflatende pogingen om zijn ideeën op aparte wijze (een tentoonstelling met prachtig begeleidend boek, een virtueel boek over Parijs - de onzichtbare stad, een fictief interview met zichzelf, een symposium etc.) in de wereld te zetten. Een voortdurende bron van vernieuwend denken!

inspiratie archief  >

Voor wie het niet beleeft, bestaat het niet: België. Enkele decennia buitengaats, weet ik wel beter. België staat voor een cultuur die ik in mijzelf herken, maar versterkt terugvind in schrijvers als Hugo Claus en Tom Lanoye, kunstenaars als James Ensor, René Magritte, Paul Delvaux, Félicien Rops, Panamarenko en Kamagurka, acteurs als Jan Decleir en Julien Schoenaerts, zangers als Jacques Brel, maar ook fenomenen als Manneke Pis, legendarische figuren als Tijl Uilenspiegel en stripfiguren als Kuifje, Nero en Lambiek. Een ondefinieerbare combinatie van absurde, overdrijvende, zichzelf en de wereld niet au sérieux nemende, niet-principiële, relativerende, magisch-realistische: de vrolijke opstand tegen de macht (zoals België ook is ontstaan). Misschien hebben Belgen van hun bewogen geschiedenis vooral geleerd zo hun kwetsbare gevoeligheid te beschermen?

inspiratie archief  >

De laatste tijd heb ik mij erg in Richard Rorty's sociaal pragmatisme verdiept omdat het een bijzonder licht werpt op de manier waarop we in informatiemanagement en in ICT de zogenaamd objectieve, voor eens en altijd vastliggende werkelijkheid in beschrijvingen willen vangen. Het is een uitnodiging tot geleidelijk opbouwen van werkelijkheidsbeelden, gedreven door hun nuttigheidswaarde op een gegeven ogenblik en in een bepaalde situatie.

Waarheid, stelt Rorty, is niet een overeenstemming met de werkelijkheid zoals die in zichzelf zou zijn, en evenmin de zekerheid die door de wetenschap wordt nagestreefd in de vorm van herhaalbaarheid. Waarheid is wat goed is, wat waarde heeft. Er zijn geen feiten, enkel interpretaties: zo zijn poëzie en wetenschap twee evenwaardige manieren om die interpretaties te genereren. We beschrijven de werkelijkheid niet zoals die is, maar zoals het ons uitkomt om aan een behoefte te voldoen. Taal is geen instrument om de werkelijkheid te beschrijven, maar om er in te leven.

Tot slot: "Het inzicht dat men niet ten koste van alles gelijk moet hebben, creëert een onvergelijkbare vrijheid"...

inspiratie archief  >

Rutger Kopland is de dichter bij wie ik steeds weer terugkom, misschien omdat hij het onvervulbare verlangen en de onweerstaanbare ontroering zo mooi weet samen te brengen. Zoals in dit gedicht:

Tijd - het is vreemd, het is vreemd mooi ook
nooit te zullen weten wat het is

en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder
dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven

zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt
naar iets in zichzelf, iets ziet daar
wat het meekreeg

zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten
van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat
een verte voorbij onze ogen

het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken
dat ooit niemand meer zal weten
dat we hebben geleefd

te bedenken hoe nu we leven, hoe hier
maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder
de echo's van de onbekende diepten in ons hoofd

niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik
buiten onze gedachten is geen tijd

we stonden deze zomer op de rand van een dal
om ons heen alleen wind

Rutger Kopland, Over het verlangen naar een sigaret

inspiratie archief  >

Misschien wel het enige boek op mijn vakgebied waar ik van wakker heb gelegen. Hoewel ik het pas enkele jaren na publicatie las (en dan nog wel tijdens een reis door Zuid-Italië), veroorzaakte het bij mij een enorme gloed van herkenning: het eerste boek waarin de relatie van betrokken management en verantwoord informatiegebruik vanuit een filosofische invalshoek wordt duidelijk gemaakt. Het is geen makkelijk boek, maar wie er de moeite voor neemt leert een beetje beter begrijpen waar informatiemanagement echt over zou moeten gaan.


Lucas D. Introna, Management, Information and Power, MacMillan, 1997

inspiratie archief  >

De prachtige stem van Rutger Hauer over het loslaten van wat je hebt om op zoek te gaan naar wie je bent. Over het krijgen van inspiratie en energie en het tegemoet treden van de toekomst... Gewoon luisteren naar deze audiowandeling, die eigenlijk een commercial is.

inspiratie archief  >

Een haarscherp boek over een mislukking: de ontwikkeling van Aramis, een computergestuurd transportsysteem voor Parijs. Of hoe complexiteit waarheid verstikt, hoe mens en technologie met elkaar (niet) omgaan, hoe politiek en werkelijkheid uit elkaar lopen, hoe rede en gevoel elkaar verliezen, en nog veel meer... Maar bovenal een boek dat boeit door zijn unieke vormgeving: een combinatie van roman en sociologische studie, waarin alle betrokkenen aan het woord komen, niet in de laatste plaats Aramis zelf. Het boek leest als een trein, al is dit in de context van een 24 jaar durend en uiteindelijk ontspoord treinproject wel een erg cynische opmerking...

Bruno Latour, Aramis ou l'amour des techniques, Editions La Découverte, 1993; vertaald in het Engels: ARAMIS or the Love of Technology, Harvard University Press, 1996.

inspiratie archief  >

Indrukwekkend boek van Raoul Schrott over het meest afgelegen eiland ter wereld, maar vooral over verlangen als een poging tot zingeving. Door de verschillende perspectieven op één thema, de verbluffende stijl en de minutieuze detaillering blijft het boek mij boeien.


"Ik wilde een geschiedenis van het verlangen schrijven. Verlangen is projectie. Je wilt naar iets reiken dat zich niet laat aanraken en toch probeer je het in handen te krijgen. Maar je krijgt het niet in je bezit en taal functioneert zo, liefde functioneert zo, seksualiteit leeft van die drijfveer en het verlangen naar dat eiland ook: als een voortdurende honger naar iets onverzadigbaars."


Om het boek te schrijven moest Schrott zich in heel veel werelden inleven: "Je probeert je hun wereld toe te eigenen. Als je met een natuurwetenschapster praat over het noorderlicht, dan vertelt ze je over elektronen en ionen en stikstof. En dan is het de taak van de schrijver om van dit vakjargon iets te maken dat niet alleen intellectueel prikkelt maar dat ook zinnelijk is". Inleven als indenken en invoelen, dus...


Raoul Schrott, Tristan da Cunha, De Bezige Bij.

inspiratie archief  >

Neil Postman is een heerlijk provocerende denker: of het nu over technologie ("Technopoly: the Surrender of Culture to Technology"), amusement ( "Amusing Ourselves to Death: Public Discourse in the Age of Show Business") of opvoeding ("The End of Education: Redefining the Value of School") gaat, altijd is hij wars van moderniteit. Dit boek, 'Teaching as a Subversive Activity', ondersteunt mijn visie op onderwijs als een socratische activiteit: de vraag achter het voor de hand liggend antwoord stellen, algemeenheden terugbrengen naar persoonlijke ervaringen, erkennen dat je iets niet weet... Maar vooral: blijvend subversief in een wereld die zichzelf verliest in conformisme.

inspiratie archief  >

Het intrigerende werk van kunstenaar Geert Mul vertrekt van wat we nu 'big data' noemen: een database vol met beelden die vervolgens thematisch en visueel worden geordend. Door interactie met de toeschouwer ontstaan patronen uit die informatie: de toeschouwer verstoort en creëert de verzamelingen van beelden, waardoor de betekenissen van die beelden veranderen. Centraal in zijn werk staat het genereren van betekenis, een uitermate relevant en boeiend aspect van mijn vakgebied. Maar vooral: betekenisrijke schoonheid op het raakvlak van technologie en leven.

inspiratie archief  >

Werkend op het raakvlak van kunst en wetenschap, zoekt internationaal befaamd kunstenaar en vriend Koen Vanmechelen naar de universele kip, maar veel meer naar de universele waarde van diversiteit.

Ik ervaar heel veel affiniteit met Koen's universum: ‘Al mijn projecten vormen een queeste naar de menselijke identiteit. Die wordt heel erg bepaald door onze omgeving. Als onze leefwereld verandert, veranderen wij eveneens. Daarom is het belangrijk dat we zorg dragen voor die omgeving. Als we de ijsbeer willen redden, moeten we het eerst over onszelf hebben. Ik vraag me voortdurend af waar we met de wereld naartoe gaan. Ik zeg niet dat de kunst de wereld kan redden, maar ik ben er wel zeker van dat de kunst ons kan helpen om daarover na te denken.’

Met de Open University of Diversity creëerde Koen een broedplaats waar innovatieve ideeën over diverse vormen van diversiteit middels kruisbestuiving van uiteenlopende disciplines tot ontwikkeling kunnen komen.

inspiratie archief  >

Rick zingt en schrijft en doet dit graag. Als vrienden voor het leven ontdekken wij samen de wereld in haar schoonheid, zonder de lelijkheid ervan te accepteren. Onderzoeken, inspireren, vieren, dollen, elkaar op het verkeerde been zetten zonder er over te struikelen: zonder "grote Rick" zou mijn wereld er saaier uit zien.

inspiratie archief  >

Ooit de utopische novelle van Sir Francis Bacon, nu een in hoge mate interessant tijdschrift over de maatschappelijke aspecten van technologie. "We hope to stir things up: to challenge policymakers who know too little about science, and to push scientists who often fail to think seriously or deeply about the ethical and social implications of their work."

inspiratie archief  >

Geactualiseerde verzameling van Claudio Ciborra's meest intrigerende artikelen over informatiesystemen en informatietechnologie. Een levendig pleidooi (en een afscheidssaluut van een te vroeg gestorven vriend) voor een benadering van informatiesystemen vanuit het menselijke bestaan i.p.v. uit allerhande abstracte methoden.

Over "bricolage" als levensechte aanpak voor systeemontwikkeling, het "driften" van informatie- infrastructuren , "hospitality" als grondhouding tegenover technologie en zoveel meer. Met grote bewondering voor Heidegger's denkbeelden over technologie geschreven. Leesbaar en lezenswaardig!

Claudio Ciborra, The Labyrinths of Information: Challenging the Wisdom of Systems, Oxford University Press, 2002.

inspiratie archief  >